De Muiderbergse Betteke de Gaay Fortman schreef het boek “Mensen ontwikkelen zich zelf”. Hierin vertelt ze over het proces en haar ervaringen bij het verwezenlijken van een zorgsysteem binnen de communities in Nepal met het oog op de zorg van gehandicapte kinderen – haar werk voor Stichting Karuna. Dit project sprak aan bij Gilbert Mututsi Ruturutsa, helemaal aan de andere kant van de wereld. Hij werkte al jaren met armen mensen in zijn eigen land Congo voor verschillende NGO’s toen bleek dat hij en medewerkers geen zicht hadden op één groep – families met gehandicapte kinderen – de armste van de armen. In een land als Congo waar amper geld wordt uitgegeven aan de gezondheidszorg komt deze groep ernstig te kort. Na onderzoek op het internet kwam Gilbert Mututsi Ruturutsa uit bij het werk van Karuna en legde contact met Betteke.
Inmiddels ondersteunt Betteke zijn werk in de Democratische Republiek Congo met haar kennis uit Nepal en werken ze sinds 2019 concreet aan het verbeteren van de zorg en leefomstandigheden van gehandicapte kinderen en hun gezinnen. ADED is de lokale organisatie in DR Congo onder leiding van Gilbert Mututsi Ruturutsa die dit werk coördineert.

Zij hebben sinds 2019 ondanks de onveilige situatie in Congo met oplaaiende gevechten in de stad Uvira voorbereidend werk gedaan. Zij startten door het onder meer in kaart te brengen van het aantal kinderen, die er in de stad wonen met een handicap en daarom vaak niet naar school gaan. Deze 1.200 kinderen waren ook letterlijk niet in zicht omdat ze veelal in het huis worden gehouden deels vastgebonden. Niet zeldzaam speelt het idee dat gehandicapte kinderen een straf van God zijn of vervloekt zijn door bv.de duivel en worden derhalve verstopt. Gilbert en zijn collega’s gingen de wijken in om deze kinderen te zoeken, om te zien wie deze kinderen zijn en in welke omstandigheden zij en hun families leven. Handicap en armoede versterken elkaar is de ervaring. Een gezin met een gehandicapt kind beland sneller in de armoede dan een gezin zonder dit lot. De door Gilbert en zijn team gevonden gezinnen behoren tot de armste van de armen in DR Congo.

ADED is nu bezig om de passende hulp voor ieder gehandicapt kind te organiseren. Hierbij is de insteek om de rest van het gezin erbij te betrekken. Dit betreft voorlichting, ondersteuning in het zelfredzaam worden en zo de zorg voor het kind uiteindelijk zonder hulp van derden op zich te nemen. We moeten ons voorstellen dat een gehandicapt kind passende hulp bv. fysiotherapie, hulpmiddelen krijgt aangeboden door ADED, met de insteek dat dat kind zo ook straks naar school kan gaan. De ouders worden gevraagd een bijdrage te leveren hetzij financieel hetzij door bv. ook oefeningen thuis te doen. Het gezin komt in contact met andere gezinnen met een vergelijkbare situatie om elkaar te kunnen steunen en stimuleren. Er wordt met de gezinnen mee gedacht hoe zij een weg uit de armoede kunnen vinden, die zelfstandig is, duurzaam is en waarin ook heet gehandicapte kind een bijdrage aan kan leveren.

Er wordt met de gezinnen mee gedacht hoe zij een weg uit de armoede kunnen vinden. Een weg die zelfstandig is, duurzaam is en waarin ook het gehandicapte kind een bijdrage aan kan leveren.

Het hele project kent 5 pilaren om structureel en duurzaam verbetering voor de situatie van deze kinderen mogelijk te maken:

1. Gezondheidszorg/therapie voor het kind zelf (denk aan operatie, fysiotherapie, aanpassen van een prothese enz.)
2. Educatie voor dit gehandicapte kind door mogelijk te maken dat het naar school kan gaan
3. De familie ondersteunen om zelfstandig te worden, meer of überhaupt inkomen te kunnen genereren met de doelstelling uiteindelijk de zorgkosten van het kind zelf te kunnen bekostigen zodat die niet stopt met de hulp van buitenaf
4. Preventie van handicap door betere preventieve zorg voor moeders, zwangere en kinderen
5. Vergroten van het zelfvertrouwen van het kind zelf en zijn familie en acceptatie van gehandicapten in de community/ inclusie.

In de DR Congo bleek in het boven beschreven werk dat een aantal van deze gezinnen bijzonder arm is en alleen met overleven bezig is. Zij zijn niet in staat de bovengenoemde stappen aan zelfbijdrage te leveren. Voor deze groep heeft ADED besloten een programma te starten waarbij deze gezinnen $ 5,- per week uitbetaald krijgen als een soort basisinkomen. Hierdoor is overleven mogelijk en kunnen krachten ingezet worden om de armoedespiraal te doorbreken. Aan dit programma kunnen gezinnen met een gehandicapt kind deelnemen. Ze krijgen 100 weken land $ 5,- per week.

Gilbert en zijn team begeleiden deze gezinnen intensief om die periode van 100 weken te werken aan zelfredzaamheid.

Als VOMM hebben we besloten dit onderdeel van het programma 10 gezinnen te ondersteunen. We hebben geld ter beschikking gesteld om 10 gezinnen 100 weken lang te ondersteunen. Dit programma wordt uitgebreid ook buiten Uvira. Hopelijk kunnen we vanuit Muiden en Muiderberg in de toekomst nog meer gezinnen deze steun in de rug bieden om een gezonde weg uit de armoede te vinden.

Om de algehele situatie in het gebied te verbeteren hebben we ook besloten dit jaar de Wandelen voor Wateractie te richten op de verbetering van schoon water voorziening in Kasenga een wijk in Uvira. Zoals het nu gaat is allesbehalve gezondheidbevorderend. (zie foto).

disclaimer

Stichting Impaction is de organisatie die Betteke heeft opgericht om waar dan ook op de wereld integrale zorg voor gehandicapten in arme landen te kunnen realiseren.
De stichting Impaction realiseert in samenwerking met de lokale stichting ADED het boven beschreven werk dat bekend staat als TUNAFASI programma.
Over de lokale organisatie ADED vindt je meer informatie (in het Frans) onder:
ADED – Appui au Développement de l’Enfant en Détresse.
Als vrijwilliger ondersteunt ze het werk van de VOMM met haar deskundigheid en kennis op dit gebied. Zij heeft nauw contact met de lokale organisatie ADED in de stad Uvira in DR Congo en hun programma “Tunafasi”. ”Tunafasi“ betekend “We hebben allemaal een plek”.

Verslag over bezoek van Gilbert Mututsi in Nederland en zijn lezing over het werk in Congo.
In maart ’24 was Gilbert en Betteke op bezoek bij een VOMM-delegatie.

Het is belangrijk om te benoemen dat Betteke de Gaay Fortman als vrijwilliger aan het werk van de VOMM bijdraagt. Door haar beroepsmatige inzet op het gebied van ontwikkelingssamenwerking ondersteunt ze de VOMM met kennis en deskundigheid. Daarnaast heeft zij rechtstreeks contact met Gilbert Mututsi en de organisatie ADED.

Dit is niet te verwarren met en staat geheel los van het eigen bedrijf van Betteke ook genoemd Tunafasi.